Uit elk nieuw onderzoek naar ons brein blijkt weer dat slapen van levensbelang is. Enkele onderzoekers hopen deze kennis over slapen te gebruiken om een nieuwe vorm van geneeskunde te ontwikkelen.
Toen ik zelf studeerde, was ik jaloers op die mensen die tot diep in de nacht door konden leren voor hun tentamens. Hoeveel meer kennis kon je wel niet opnemen als je ook die nachtelijke uren kon gebruiken om te studeren? Zelf sliep ik elke nacht negen uur of zelfs meer. Anders vielen tijdens de lessen van de volgende dag steeds opnieuw mijn ogen weer dicht .
Een giraffe heeft slechts een half uurtje slaap per dag nodig. Een dolfijn kan zijn twee hersenhelften onafhankelijk van elkaar laten uitrusten. Zo is er altijd een hersenhelft waakzaam. Als ik mezelf daarmee vergelijk, voelt het alsof ik mijn halve leven slapend doorbreng. En dat lijkt zonde van de tijd!
Slapen kun je vergelijken met een schoonmaakbeurt
“Slapen is cruciaal”, zegt slaapwetenschapper Aric Prather, “voor veel verschillende delen van onze geest en ons lichaam. Het versterkt het immuunsysteem en helpt om de stofwisseling te reguleren.” Slapen is volgens Aric de ‘afwasmachine van der hersenen’. Zo ruimt het lichaam tijdens het slapen giftige stoffen op die zich in de hersenen ophopen en helpt het om neurodegeneratieve ziekten, zoals Alzheimer, te voorkomen.
In elke vijf fasen van de slaap, van de lichtste tot de diepste, vinden verschillende belangrijke processen plaats waarmee onze hersenen en ons lichaam zich kunnen herstellen van de afgelopen dag. Ook verwerken de hersenen tijdens de nachtrust (nieuwe) informatie die we die dag hebben gekregen of geleerd.
Ben je nog niet moe?
Rust nemen en inslapen is lang niet altijd zo gemakkelijk. Soms ga je in bed liggen en ben je gelijk in dromenland, maar op andere momenten lijkt het alsof je nachtrust steeds maar van je wegrent. Het maakt dan niet uit hoeveel schaapjes je telt of hoeveel ademhalingsoefeningen je doet, elke keer dat je op de klok kijkt zijn er slechts vijf minuten verstreken.
Wetenschappers hebben ondertussen aangetoond dat er zoiets bestaat als een ‘slaaphygiëne’. Ze stelden verschillende regels vast voor een goede nachtrust, bijvoorbeeld:
- Kijk ‘s avonds niet meer naar fel licht van schermen, zoals mobiele telefoon of tablet. Het blauwe licht verstoort de aanmaak van het slaaphormoon melatonine.
- Zorg voor een comfortabele, koele (16-21 graden Celsius) slaapkamer. Met zo min mogelijk prikkels, dus geen tv of mobiele telefoon.
- Neem je zorgen niet mee naar bed. Schrijf deze liever overdag op tijdens een ‘piekermoment’, zodat ze je ‘s nachts niet meer storen.
- Sta elke dag om dezelfde tijd op. En wil je een keertje uitslapen, kom dan maximaal twee uur je bed uit dan je normaal doet.
- Zorg voor rust en ontspanningsmomenten overdag, maar ga niet slapen.
- Beweeg regelmatig, minimaal een half uurtje per dag.
Nachtrust als geneesmiddel
Abnormale slaappatronen spelen een rol bij ziekten zoals Alzheimer en Parkinson. Wetenschappers weten nog niet zeker of dit een oorzaak of een symptoom is van deze neurodegeneratieve ziekten. Maar het vaststellen van een verstoorde nachtrust wordt tegenwoordig wel gebruikt om het begin van deze ziektes vast te stellen. Ook kan medicatie die de natuurlijke slaapcyclus bevordert helpen om deze ziekten te behandelen. Aric Prather is in ieder geval enthousiast over de toekomst van de slaapgeneeskunde. “In plaats van slaap als hinderlijk te beschouwen, gaan we het misschien eindelijk eens zien zoals het is: een noodzaak!”
